Анлайн-настаўнік № 1

Нядаўна на спецыялізаванай еўрапейскай платформе Vedamo прайшоў фінал конкурсу для таленавітых педагогаў “Анлайн-настаўнік № 1 у Беларусі”. Арганізатарам конкурсу выступала першая ў Беларусі анлайн-школа Prime (https://primeonline.by) пры інфармацыйнай падтрымцы Мінскага гарадскога інстытута развіцця адукацыі (http://mgiro.minsk.edu.by).

У склад журы конкурсу ўвайшлі за­снавальнік і дырэктар Prime Таццяна Курэц; настаўнік-метадыст, пераможца міжнародных конкурсаў “Лепшы настаўнік рускай славеснасці найбліжэйшага замежжа”, EdCrunchAwardOEK Алена Волкава; магістр педагагічных навук, кіраўнік адукацыйных праграм Настасся Ганчарова; кандыдат педагагічных навук, намеснік дэкана факультэта павышэння кваліфікацыі педагагічных работнікаў, дацэнт кафедры педагогікі МГІРА Дзмітрый Прохараў.

Асноўныя крытэрыі ацэнкі конкурсных работ:

— максімальнае задзейнічанне рэсурсу міжпрадметных сувязей;

— прымяненне лічбавых тэхналогій, інтэрактыўных платформ, мабільных устройстваў, без якіх ужо немагчыма ўявіць сабе “ўрокі будучыні” сёння;

— інавацыйнасць методык і распрацовак.

Конкурс праходзіў у два этапы. Завочны этап — распрацоўка сцэнарыя анлайн-заняткаў і прэзентацыя да іх на платформе Vedamo. Вочны этап — прэзентацыя-абарона сваіх праектаў (запіс трансляцыі на YouTube-канале https://www.youtube.com/watch?v=73nlI3ZOIK4&feature=youtu.be).

Мы прадставілі на конкурс анлайн-заняткі па нямецкай мове для 6 класа па тэме “Ежа”, дзе прапанавалі паглядзець на звычайныя рэчы па-новаму. Ці можа ежа быць не толькі смачнай і карыснай, але і музычнай? Ці можа агародніна стаць садавіной? Ці існуюць беларускія словы з нямецкімі каранямі? Ці можна на геаграфічнай карце знайсці краіну, чыя назва на розных мовах азначае або поўдзень, або ўсход? На ўсе гэтыя пытанні можна адказаць адным словам: так!

Каб гэта даказаць, мы выбралі фармат ІКС-педыцыі. Само слова ІКС азначае інтрыгу, загадку, уключае фармат квест-тэхналогіі. ІКС — гэта нешта новае, невядомае, тое, што неабходна знайсці. Арыенцірам стала ўзаемадзеянне прадметнага асяроддзя, мовы, культуры і мыслення ў рамках інтэграванага прадметна-моўнага навучання CLIL (Content and Language Integrated Learning).

У выкладанні, як і ў жыцці, ёсць два падыходы. Можна глядзець толькі наперад, а можна выкарыстоўваць прынцып “фасетачнага зроку”. Гэта ўменне глядзець вакол, з мноства ўзаемазвязаных элементаў складац­ь цэласную карціну свету.

Геаграфія адкрывае месцазнаходжанне краіны, чыя назва ў перакладзе з нямецкай азначае “ўсход” (Österreich), а рускі варыянт падобны да лацінскага і азначае “поўдзень” (Austria). Пошукавая аперацыя “Аўстрыя” завяршылася паспяхова на інтэрактыўным анлайн-сэрвісе GoogleMaps (https://www.mapsdirections.info/de/).

Гісторыя дапамагае даведацца, якая агародніна вось ужо 20 гадоў на тэрыторыі Еўрасаюза афіцыйна лічыцца садавіной. Парадаксальна, але факт! Гэта… морква. З яе робяць варэнне, а варэнне бывае толькі з садавіны.

З дапамогай гульні “Kim-Spiel: што змянілася?” можна не толькі пратэсціраваць зрокавую памяць, але і правесці моўныя паралелі. Было прапанавана знайсці на малюнку 9 беларускіх слоў, у якіх нямецкія карані. Адказы: der Pinsel — пэндзаль; malen — маляваць; fein — файны; der Zucker — цукар — цукерка; die Farbe — фарба; das Malbrett — мальберт; das Papier — папера; die Gurke — агурок; die Zwiebel — цыбуля.

Аснова нашых заняткаў — аўтэнтычны відэарэпартаж пра ўнікальны Венскі аркестр з агародніны (https://www.wdrmaus.de/filme/sachgeschichten/gemueseorchester.php5). У цэнтры ўвагі — арыгінальныя музычныя інструменты. Вучням прапаноўваецца творчая гульня “Эвалюцыя”: абудзі сваю фантазію, спалучы два прадметы і ствары новы вобраз. Што атрымалася? Маркоўная флейта? Трашчотка з баклажана? Труба з цукіні? А які незвычайны інструмент прыйдзецца вам даспадобы?

Міжпрадметныя сувязі дапамага­юць “абудзіць” пазнавальную цікавасць вучняў. Наступны крок — накіраваць іх “разумовую энергію” ў патрэбнае рэчышча. Прывяду аналогію: даказана, што язда на веласіпедзе актывізуе мысліцельныя працэсы. Таму на занятках ствараем “велатрэнажор для мазгоў”, прапаноўваючы вучням наступныя заданні:

— вылучыць гіпотэзы (выказаць здагадку, што можа быць унутры чорнай скрыні);

— спрагназаваць далейшы ход падзей (выкарыстоўваем стоп-кадр пры рабоце з відэа);

— скласці правілы нетыкету для зносін на анлайн-занятках (https://www.duden.de/rechtschreibung/Netiquette);

— пабудаваць лагічны ланцужок (як агародніна можа стаць садавіной, ці можна ў космасе слухаць музыку);

— знайсці невідавочнае прымяненне прадмета. Напрыклад, дадзены тры малюнкі: нож, каструля, свердзел. Як можна выкарыстаць гэтыя прадметы на кухні? Небходна выйсці за межы стэрэатыпаў. З дапамогай свердзела ўдзельнікі гародніннага аркестра майструюць свае дзіўныя інструменты.

Такім чынам, вучні разумеюць, што з дапамогай нямецкай мовы яны атрымліваюц­ь порцыю той самай ежы для розуму, якая прымушае думаць, разважаць, дазваляе пракачаць логіку, мысленне, уяўленне.

Чым большая колькасць каналаў, па якіх да нас паступае інфармацыя, тым глыбейшае яе разуменне і лягчэйшае запамінанне. Інтэрактыўная платформа Vedamo дапамагае стварыць мультысенсорнае асяроддзе, якое аб’ядноўвае аўдыяльны, візуальны і кінестычны каналы ўспрымання і перапрацоўкі інфармацыі. Вучні становяцца актыўнымі ў­дзельнікамі і сааўтарамі вучэбнага працэсу, выкарыстоўваючы разнастайныя формы ўзаемадзеяння з матэрыялам:

— актыўныя формы ўзаемадзеяння (навігацыя па пабочных платформах/выбар варыянту адказу на платформе LearningApps.org/маштабіраванне аб’ектаў/работа з медыя-плэерам/выкарыстанне бібліятэкі фігур платформы Vedamo);

— дзейнасныя формы ўзаемадзеяння (перамяшчэнне аб’ектаў/работа са слая­мі/выдаленне, унясенне аб’ектаў у актыўнае поле/дабаўленне запісаў/выкарыстанне чату/разнастайныя інструменты чарчэння і малявання).

Навучанне становіцца яшчэ больш каштоўным, калі яно пераходзіць у саманавучанне. Прапаноўваем вучням дыферэнцыраваныя дамашнія заданні.

“Рабі з намі!” — перайдзі па QR-ко­дзе на Вікі-слоўнік. Падумай, якія яшчэ словы прыйшлі да нас з нямецкай мовы. Ствары ўласны слоўнік у карцінках.

“Рабі, як мы!” — перайдзі па QR-кодзе на апісанне вопыту і правядзі дома эксперымент “Шклянкі, якія спяваюць”. Запоўні даследчы ліст на стар. 46. Расфарбуй гукарад: звонкія гукі — светла-жоўтым колерам, глухія — цёмна-зялёным і сінім. Адказ знойдзеш на стар. 47.

“Рабі лепш за нас!” — пагуляй у гульню “Эвалюцыя. Працяг”: аб’яднай два розныя прадметы і ствары новы вобраз. Напрыклад, як можна аб’яднаць расчоску і тапачкі? Пракачай гібкасць розуму і творчае мысленне!

І на завяршэнне. Выкарыстайце прапанаваныя QR-коды/спасылкі на інтэрнэт-рэсурсы і ператварыце чытанне артыкула ў інтэрактыўны працэс. Прыемнага прагляду!

Вольга ДЗЯДОВІЧ,
настаўніца нямецкай мовы гімназіі № 24 Мінска,
Сяргей МАЗУРЭНКА,
настаўнік фізікі сярэдняй школы № 178 Мінска імя Т.А.Лук’яновіча; пераможцы конкурсу “Анлайн-настаўнік № 1”.